Kính dâng và tưởng nhớ GS Nguyễn Văn Trường, người luôn luôn tôn trọng và chấp nhận tất
cả những bất toàn trong cuộc sống của người viết…
Wabi Sabi là một triết lý thẩm mỹ cổ xưa bắt nguồn từ
Thiền tông, đặc biệt là trà đạo, một nghi lễ thuần khiết và đơn giản, trong đó
các bậc thầy đánh giá cao cái chén được làm thủ công và hình dạng bất thường,
với men không đồng đều, vết nứt, và vẻ đẹp hư hỏng trong sự không hoàn hảo có
chủ ý của của người tạo ra cái chén.
Triết lý Nhật Bản tôn vinh vẻ đẹp trong những gì là
tự nhiên, sai sót và tất cả những gì không hoàn chỉnh.
Các chén cổ trong phòng khách của bạn được đánh giá
cao vì những vết nứt và sứt mẻ của nó?
Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta học cách “phát giải
thưởng” những bất toàn, vết nứt trong lòng và những khiếm khuyết trong cuộc
sống lộn xộn của chúng ta?
1 - Khái
niệm về Wabi-Sabi - Tại sao sự hoàn hảo là mục tiêu sai lầm?
Wabi-Sabi (侘 寂) là một thuật ngữ Nhật Bản có thể hiểu là sự chấp nhận tính phù du
(transience) và sự không hoàn hảo. Đây là một phong cách sống giúp chúng ta cảm
nhận và trân trọng vẻ đẹp của những thứ không hoàn hảo (imperfection), không
vĩnh viễn, không trọn vẹn và từ những thứ khiếm khuyết nầy, một thứ tưởng chừng
vô dụng, xấu xí lại có vẻ đẹp tiềm ẩn đến bất ngờ.
Nếu sự luôn đổi mới là trò
chơi của suốt cuộc đời bạn, việc theo đuổi sự hoàn hảo không phải là cách để đạt
được điều đó. Chúng ta hãy xem xét vẻ đẹp của một cái chén bị móp méo rồi từ đó
chúng ta sẽ nghiệm ra…cái đẹp!
Khi con người chúng ta nhận
định những “cái nhứt” như: cà phê tốt nhứt, xe tốt nhứt, điện thoại tốt nhứt, ứng
dụng tốt nhứt, trường học tốt nhứt, bác sĩ giỏi nhứt, đầu bếp giỏi nhứt, công
ty tốt nhứt, CEO giỏi nhứt, lực sĩ giỏi nhứt, huấn luyện viên giỏi nhứt, các
nhà thiết kế tốt nhứt, diễn viên xuất sắc nhứt, phim hay nhứt, trang phục đẹp
nhứt, nhà thiết kế tốt nhứt của trang phục đẹp nhứt, đạo diễn xuất sắc nhứt của
những nữ diễn viên xuất sắc nhứt mặc trang phục đẹp nhứt và danh mục bắt mắt nhứt.v.v…
Để làm nổi bật sự ngưỡng mộ
của chúng ta về các sự “nhứt” trên, chúng ta tạo ra danh sách, viết lên banner
và làm các nghi lễ để tưởng thưởng. v.v… như: trải thảm đỏ, chuẩn bị giải thưởng
và danh hiệu sáng bóng, làm giấy chứng nhận, v.v…
Thực sự, những cái nhứt
trên đã là “nhứt” chưa?
Do đó, sẽ còn những cái nhứt
tiếp theo khi có sự đổi mới và sáng tạo mới do con người tạo ra.
Tuy nhiên, nơi hoàn hảo nhứt
đối với sự đổi mới là gì?
Trong một thế giới hoàn hảo,
những ý tưởng hay nhứt sẽ thu hút những người tốt nhứt. Nhưng, trong thực tế,
chúng ta hiếm khi nghĩ những ý tưởng tốt nhứt đưa ta đến thành công. Thường
xuyên hơn, sự đổi mới bắt đầu với những ý tưởng không hoàn hảo được kết hợp với
nhau bởi một nhóm ý tưởng không giống nhau và đồng dạng. Tất cả có thể đưa đến
cơ hội không hoàn hảo!
Nếu chúng ta có một ý tưởng
tuyệt vời – nhưng cần phải mất một thập kỷ để ý tưởng đó được chú ý đến. Đó là
không hoàn hảo. Đổi mới không phải là một khoa học hoàn hảo và do đó, không nên
được thực hiện để hành động như thể nó là hoàn hảo.
Chúng ta cần các số liệu mới,
các quy trình mới và các ưu đãi mới để khuyến khích việc theo đuổi và công nhận
sự không hoàn hảo của cuộc sống thực tế. Nhưng trước khi chúng ta bắt đầu xây dựng
các căn bản hạ tầng để hỗ trợ sự đổi mới, trước hết chúng ta phải thay đổi thế
giới quan của mình. Chúng ta không chỉ phải thay đổi cách chúng ta nghĩ, mà là
những gì chúng ta tin.
Chúng ta phải học cách chấp
nhận sự không hoàn hảo như một
tài sản trong quá trình đổi
mới trong ta.
2 - Vài ý nghĩa của Wabi
Sabi
Lối sống Wabi Sabi là gì? Nguồn gốc của
Wabi-Sabi xuất phát từ Thiền tông, có nghĩa là có một khía cạnh tâm linh quan
trọng đối với nó. Wabi xuất phát từ gốc "wa" có nghĩa là hòa hợp, hòa
bình, yên bình và cân bằng. Sa có nghĩa là "sự nở rộ của thời gian".
Nghệ thuật nhiếp ảnh Wabi Sabi là gì? Wabi-Sabi
dành cho nhiếp ảnh gia.... Đơn giản chỉ cần đặt: "wabi-sabi" là thẩm
mỹ Nhật Bản/Zen về vẻ đẹp của sự không hoàn hảo, vô thường, và tự nhiên”. Nếu bạn có một chiếc quần jean yêu thích đã “dính” vào
cơ thể của bạn trong những năm dài đằng đẵng, đó là "wabi-sabi".
Thẩm mỹ Nhật Bản là gì? Thẩm
mỹ Nhật Bản là một tập hợp các lý tưởng cổ xưa bao gồm wabi (vẻ đẹp thoáng qua
và rõ rệt), sabi (vẻ đẹp của sự tự nhiên và thời gian), và yūgen (ân sủng sâu sắc
và tinh tế). Những ý tưởng này, và những ý tưởng khác, nhấn mạnh đến nhiều tiêu
chuẩn văn hóa và thẩm mỹ của Nhật Bản về những gì được coi là trang nhã và ôn
nhu.
Phong cách wabi sabi là gì? Trong tính thẩm mỹ
truyền thống của Nhật Bản, wabi-sabi là quan điểm của thế giới tập trung vào việc
chấp nhận sự thoáng qua và không hoàn hảo. Thẩm mỹ đôi khi được mô tả là một
trong những vẻ đẹp "không hoàn hảo, vô thường và không đầy đủ".
3 - Hãy rời xa "hoàn
hảo"
Các bạn hình dung trong một
thời điểm nào đó, khi con cái của bạn còn trong thời kỳ tuổi thơ, chập chững
trong các lớp tiểu học. Mỗi lần tan trường về, chúng lượm những lá cây khô, một
vài hòn sỏi có góc cạnh “đẹp đẹp”. Đối với chúng, những vật thể trên rất quý
giá, được chúng nâng niu, ít nhứt là trong một khoảnh khắc nào đó. Từ đó, bạn
có thể nghĩ là, đó là những kho báu của chúng qua những kết cấu, hình dạng và
màu sắc đặc biệt của các vật thể trên, mỗi thứ độc đáo mỗi vẻ. Vì vậy, điều kỳ
diệu chỉ là cung cách chúng đang có, chỉ vậy thôi!
Trong cuộc sống và văn hóa
Nhựt, "sự đơn giản" thường là hình thức bề ngoài cho một cuộc sống đã
được tổ chức tỉ mỉ, tính toán cho sự hoàn hảo. Người Nhựt thường được dạy từ nhỏ
trong gia đình, là cố gắng tối đa để làm cho tốt nhất, sáng nhất, và phi thường
nhất.
Nhưng cái gì có thể nguyên
thủy đơn giản hơn là chấp nhận? (But what could be more
radically simple than acceptance?)
Richard Powell, tác giả của "Wabi Sabi Simple" nhận định:
"Chấp nhận thế giới là không hoàn hảo, chưa hoàn thành, và thoáng qua, và sau đó đi sâu hơn và tung hê thực tế đó,
là điều giống như tự do." ("Accepting the world as imperfect,
unfinished, and transient, and then going deeper and celebrating that reality,
is something not unlike freedom").
Do đó, ý tưởng từ bỏ
"hoàn hảo" và thậm chí "đủ tốt" (good enough) không thể cưỡng
lại sự hấp dẫn trong cuộc sống, thí dụ như các dấu vân tay, vết sẹo trên thân
thể và
những đường “xếp” trên mặt
khi chúng ta cười. Tất cả hoàn toàn không hoàn hảo, và mỗi người trong chúng ta
đều có thể ngắm lấy vẻ đẹp không hoàn hảo trong đó.
4 - Nhìn về phương Đông
Để tìm hiểu thêm về sự bất
toàn, hãy nhìn về phía Đông. Wabi-Sabi đại diện cho sự chấp nhận sự bất toàn
(imperfection). Khái niệm này có nguồn gốc từ giáo lý Phật giáo và bao gồm việc
công nhận sự bất đối xứng, bất thường, và khiêm tốn như các thuộc tính của sắc
đẹp tùy theo nhản quan của mỗi người.
Trong một ý nghĩa rất thực
tế, ý tưởng của wabi-sabi mời gọi người xem xét sự không hoàn hảo - một vết lõm
trong một cái chén đồng hoặc một vết nứt trong một bình thủy tinh – hay những
nét đổ nát qua thời gian của một bức tượng Phật.
Tất cả như là một vật thể
có giá trị.
Phật nói 62 tà kiến vì ngoại
đạo chấp một chiều mà trở thành phân biệt nhị nguyên, chỉ biết một mà không biết
tất cả trong một. Phật có cái nhìn rộng lớn nên thấy nếu ráp 62 tà kiến lại
trong một cái nhìn phổ quát thì tất cả đều đúng, trong khi người Phật tử kia cứ
bắt chước Phật chê tất cả đều là tà kiến nên lại chấp vào "không", do
đó không thể nào có được cái nhìn bất nhị (không phải là cái nhìn “nhứt
nguyên).
Ý tưởng ôm lấy sự không
hoàn hảo hoàn toàn là cái nhìn ngược lại của chúng ta có trong thế giới Tây
phương.
Và như vậy, khi bạn chiêm
nghiệm để tạo ra một nền văn hóa của sự đổi mới - để truyền cảm hứng cho những
người tốt nhất và sáng nhất của bạn để đổi mới - biết rằng trước tiên bạn phải
khuyến khích việc theo đuổi sự không hoàn hảo. Điều này không có nghĩa là chấp
nhận thất bại. Nó có nghĩa là để nắm bắt học tập. Các nhà sáng tạo không có ý định
thất bại từ ban đầu. Họ quyết định học hỏi, tìm tòi. Họ sử dụng sự không hoàn hảo
như một phương tiện để kiểm tra các giả định của họ về những gì có thể. Và một
ngày nào đó, họ sẽ có một sản phẩm hoàn hảo vào thời điểm đó.
* Robabi Griggs Lawrence,
tác giả của cuốn sách "Bất toàn đơn giản: Xem xét lại ngôi nhà
Wabi-Sabi" (Simply Imperfect: Revisiting the Wabi-Sabi House), trong đó, nếu
một cái rương cũ có ý nghĩa với bạn, hay một ngăn kéo của bàn viết của bạn bị mất
đi, thì những điều đó không nhất thiết phải là một chướng mắt. Nó cũng có thể
là một dấu hiệu cho thấy các mãnh (có vết tích trên) đã được sử dụng và rất được
ưa thích. Utsukushii, một từ ngữ tiếng Nhật có ý nghĩa là cho "đẹp",
đã xuất phát từ ý nghĩa ban đầu là "được yêu."
* Hãy suy nghĩ về màu sắc
có trong tự nhiên: xanh, xám, tông màu đất và rỉ sét. Điều này tạo ra một bầu
không khí yên bình và hài hòa. Wabi-Sabi không có nghĩa là ôm lấy sự lộn xộn,
mà là "có suy nghĩ và làm việc đằng sau nó, không bỏ bê." Một ấm trà
tinh tế không thể tỏa sáng nếu nó được nằm trong một tủ chất chứa đầy nghẹt những
những vật thể khác; mà là bạn phải cần chuẩn bị một không gian để bạn có thể
cho nó đứng riêng và thực sự đánh giá cao nó mỗi khi bạn đi qua đi lại. Mọi đồ
vật trong nhà bạn phải đẹp, hữu ích, hoặc cả hai trong cái nghĩa wabi sabi của
bạn!
Sự chào đón sự không hoàn
hảo này trong cuộc sống của bạn là trọng tâm của khái niệm wabi-sabi của Nhật Bản,
có nghĩa là "vô thường, không hoàn hảo và không đầy đủ." Từ này xuất
phát từ hai từ riêng biệt. "Wabi" mô tả sự sáng tạo của vẻ đẹp hoàn hảo
thông qua việc bao gồm các loại hoàn hảo đúng, chẳng hạn như một bất đối xứng
trong một chén sứ thủ công (tương phản với độ chính xác của chén làm bằng máy).
“Sabi” phản ánh loại vẻ đẹp phát triển theo độ tuổi, chẳng hạn như sự xuất hiện
của quá trình oxy hóa bề mặt của một bức tượng đồng.
Thông thường, wabi-sabi được
áp dụng cho các nguyên tắc thiết kế, chẳng hạn như tạo không gian sống để tránh
các phòng khách trùng hợp với nhau vào những năm 1940 hoặc '50. Điều này bao gồm
tập trung vào các loại không đối xứng bạn sẽ tìm thấy trong tự nhiên - ghế bằng
gỗ thủ công, sự rủ xuống tự nhiên của một cánh hoa khô trong một chiếc bình hoặc
một chiếc túi da mòn đã được đi theo bạn trong suốt một thời gian dài.
Nhưng không phải tất cả
wabi-sabi đều có chủ ý. Thiên nhiên là nguồn tốt nhất của thẩm mỹ wabi-sabi. Và
khi bạn hòa hợp với thế giới bên ngoài, bạn bắt đầu thấy wabi-sabi ở những nơi
khó xảy ra nhất. Đó là:
* Các vết nứt trong vỏ
cây, một dấu hiệu của sự trưởng thành khỏe mạnh;
* Hoặc các vết nứt cằn cỗi
trên khuôn mặt của chúng ta khi chúng ta già đi;
* Hoặc nét mặt rám nắng, tự
tin khi chúng ta đạt được sự khôn ngoan trên suốt quảng đường dài;
* Và, Krishnamurti đi sâu hơn, nói rằng linh hồn
chúng ta đều được cấu thành bằng cùng một loại giấy báo, xuất phát từ các nếp gấp
trong bài báo và qua thời gian từ từ được gấp lại thành những nếp và khi mở ra,
thì đó là những trải nghiệm của chính bạn.
Rốt ráo lại: Hãy rung những
chuông vẫn còn có thể rung
Hãy quên đi lời chào mời
hoàn hảo của bạn
Trong mọi thứ đều có vết rạn
nứt
Đó là cách ánh sáng len
vào”
Leonard Cohen
(Ring the bells that still can ring
Forget your perfect offering
There’s a crack in everything
That’s how the light gets in.
Leonard Cohen)
5 - Hiện tại
Kết luận trong đời thường là:
* Ngày hôm nay chúng ta không còn thấy cần thiết phải lấy tư tưởng về giáo dục, luân lý, những lời giảng dạy
của Khổng Tử làm mẩu mực trong cuộc sống nữa;
* Cũng không còn là lúc bình luận chiến lược, chiến thuật…đánh nhau qua các thế trận của …Binh pháp Tôn Tử nữa!
Chính vì vậy mà con người
và Đất Nước Việt phải chịu sự trì trệ biết bao thế hệ, đặc biệt trong suốt 43
năm qua.
Vì vậy,
* Chúng ta cần phải áp dụng
ý tưởng dân tộc từ tiền nhân để lại cộng thêm chiều hướng đổi mới của dòng lịch
sử dân tộc để tiến đến sự toàn hảo trong cái bất toàn của trời đất.
Xin hãy chấp nhận sự bất
toàn của dân tộc để làm kim chỉ nam cho những hướng mới trong việc mưu tìm sự
toàn bích trong cái bất toàn…
Phổ Lập Mai Thanh Truyết
Trên bước đường Đoạn Ái
15/8/2018
1 - Góp ý của bạn “free duck”
trên DLB
Cám ơn tác giả, tôi xin phép góp thêm một ý về câu "Triết lý Nhật Bản tôn vinh vẻ đẹp trong
những gì là tự nhiên, sai sót và tất cả những gì không hoàn chỉnh".
Từ thế kỷ thứ 15, họ cũng nghị ra một nghệ thuật tên là Kintsugi (hoặc
Kintsukuroi), có nghĩa là "sửa chữa vàng". Nghệ thuật Nhật Bản sửa chữa
đồ gốm bị phá vỡ với một sơn mài đặc biệt phủ bột vàng, bạc, hoặc bạch kim. Các
đường nối vàng rực rỡ trong các vết nứt của đồ gốm, tạo ra một ngoại hình độc
đáo cho mảnh ghép.
Phương pháp sửa chữa bảo tồn kỷ niệm lịch sử độc đáo của mỗi tạo tác bằng
cách nhấn mạnh lịch sự "gãy xương" và bị phá vỡ của
nó, thay vì che giấu hoặc ngụy trang những
nét gẩy. Kintsugi thường làm cho mảnh được sửa chữa
thậm chí đẹp hơn bản gốc, làm sống lại nó với cuộc sống mới.
https://mymodernmet.com/kin... Nhửng kỹ
thuật này họ học từ thiền học, cái cũ và cái mới có thể sống chung với nhau để
tạo nên cái gì đẹp hơn.
Tôi đọc rất nhiều về lý
thuyến xả hội chủ nghĩa vì muón thấu hiễu tại sao văn hóa Việt-Nam lại rơi toàn
diện vô một văn hóa theo chủ nghĩa duy vật, và bác bỏ vủng tâm linh là nơi sáng
tạo. Vùng tâm linh thời nào củng có thể bị nhiều tư tưỡng khác nhâu "xâm
chiếm" rồi cai trị khi khả năng quán chiếu bị đánh mất vì vậy nếu muốn tồn
tại thì hành động quán chiếu có thế vị rất cốt lỏi.
Theo tôi thì văn hóa cộng
sản thờ "quyền lực". Họ hiểu vùng tâm linh rất sơ sài vì ảnh huỡng chủ
nghĩa duy vật. Khi họ chú ý tới vùng tâm linh thì mục đích chính của họ là thống
trị để cai trị mà thôi. Bởi vậy mới có những hành động thăng chức HCM lên phật
Hồ, trong khi sự thật họ tôn thờ "phát triển" và thị trường. Trước đó
thì đánh tự bản mại bản, cướp của người, quản lý không hiệu quả vì dốt nhưng vẩn
chểm chệ ngồi trên ăn trước nhờ quyền lực...đói meo thì mở cửa đổi mới nhưng vẫn
nắm cái ruột tượng là đất đai, rồi tự cho phép ngồi xổm trên hiến pháp muốn
chia cho ai thì chia, muốn thu hồi lúc nào thì tùy tiện. Bởi vậy, sau hơn 40
năm đổi mới vấn đề đất đai là một vấn đề có thể làm chế độ suy xụp. Thay vì
"quán chiếu" về những tư tưởng và hành động sai của họ, họ chỉ biết
buộc tội kẻ "phản động". Chỉ có họ mới có quyền định nghĩa "hoàn
chỉnh" là gì.
Thôi thì dành mơ rằng một
ngày nào đó sẻ có một luồn gió mới cuốn đi một nền văn hóa chỉ biết dựa trên
thuyết lịch sử duy vật củ kỷ, tàn bạo.
2 - Phỏng dịch trên web:
“An antidote to the veneer
of perfectionism so often presented by books of its kind, Wabi-Sabi Welcome
offers readers license to slow down and host guests with humility, intention,
and contentment.” Nathan Williams, founder of Kinfolk
Wabi-Sabi Welcome is
sharing a pot of tea with friends. It is preparing delicious food to nourish,
not to show off. It’s keeping a basket of cozy slippers at the door for guests.
It is well-worn linens, bouquets of foraged branches, mismatched silverware,
and heirloom bowls infused with the spirit of meals served with love.
In this lush entertaining
manual, author Julie Pointer Adams invites readers into artful, easygoing homes
around the world—in Denmark, California, France, Italy, and Japan—and teaches
us how to turn the generous act of getting together into the deeper art of
being together.
In this book, readers will
find: unexpected, thoughtful ideas and recipes from around the world; tips for
creating an intimate, welcoming environment; guidelines for choosing enduring,
natural decor for the home; and inspiring photographs from homes where
wabi-sabi is woven into daily living.
"Một sự giải độc cho
sự che đậy của việc cầu toàn như vậy thường được trình bày bởi những cuốn sách
thuộc loại này, Wabi-Sabi Welcome cung cấp giấy phép cho độc giả để chậm lại và
tiếp đãi khách với sự khiêm tốn với chủ ý và hài lòng." —Nathan Williams,
người sáng lập Kinfolk
Wabi-Sabi Chào mừng bạn
đang chia sẻ một ấm trà với bạn bè. Nó đang chuẩn bị thức ăn ngon để nuôi dưỡng,
không phải để thể hiện. Nó giữ một giỏ dép ấm cúng ở cửa cho khách. Đó là bộ
khăn trải giường đã mài mòn, bó hoa của cành cây được bó lại, muỗng nĩa không
cùng bộ và chén bát gia truyền truyền với tinh thần của các bữa ăn được phục vụ
với tình thương yêu.
Trong cuốn sổ tay giải trí
tươi sáng này, tác giả Julie Pointer Adams mời độc giả đến những ngôi nhà nghệ
thuật, dễ dàng trên khắp thế giới - Đan Mạch, California, Pháp, Ý và Nhật Bản -
và dạy chúng ta cách biến hành động hào phóng hòa mình vào nghệ thuật sâu sắc
hơn ở bên nhau.
Trong cuốn sách này, độc
giả sẽ tìm thấy: những ý tưởng và công thức nấu ăn bất ngờ, chu đáo từ khắp nơi
trên thế giới; các mẹo để tạo môi trường thân mật, thân thiện; hướng dẫn lựa chọn
bền vững, trang trí tự nhiên cho ngôi nhà; và những bức ảnh đầy cảm hứng từ những
ngôi nhà mà wabi-sabi được dệt vào cuộc sống hàng ngày.
- tth2o edited from Google
translation
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét